TÜMÖR BELİRTEÇLERİ
Kanser, hücrelerin gereksiz çogalmalarini ya da büyümelerini kisitlayan tümör baskilayici genlerin inaktivasyonu ya da kaybi sonucu baslar. Kanserin erken teshisi ile tümör dokusunun cerrahi yöntemlerle tamamen çikarilabilecek kadar küçükken tani konulmus olmasi, tedavi sonucunun basarili olmasinda en büyük ve en önemli etkendir.
Tümör belirteçleri, kanser dokusundan salgilanarak kana ve çesitli vücut sivilarina geçen moleküllerdir. Kanser taramalari, kanserin siniflandirilmasi, tedavinin basarisinin degerlendirilmesi ve kanserin tekrarinin saptanmasi amaciyla kanda tümör belirteçleri testleri uygulanir.
Kanser çesitlerine göre en sik kullanilan tümör belirteçleri sunlardir:
-CEA: CEA degerinin yüksek olmasi kolon (kalin bagirsak), akciger, meme, rahim, karaciger, pankreas, safra kesesi, mide, yumurtalik ve tiroid gibi kanserlerin bulunabilecegini, kanserin tedaviye yanit vermedigini veya tekrarladigini gösterebilir. Ancak CEA degeri baska hastaliklarda da yükselebildigi için diger test sonuçlariyla birlikte degerlendirilmelidir.
-Ca 125: Rahim ve yumurtalik kanserinde yükselebilir.
-CA 15-3: Meme, yumurtalik, akciger ve karaciger kanserinde yükselebilir.
-CA 19-9: Meme, yumurtalik, kolon, pankreas ve karaciger kanserinde yükselebilir.
-CA 72-4: Pankreas, mide, safra yollari ve kolon kanserinde yükselebilir.
-Alfa-fetoprotein(AFP): Karaciger, yumurtalik ve testis kanserinde yükselebilir.
-Prostat spesifik antijen(PSA): Prostat kanseri için spesifik bir testtir.
-Amilaz: Pankreas kanseri için degerlendirilebilir.
-Alkalen Fosfataz (ALP): Karaciger ve kemik metastatik kanserlerde ölçülür.
-Laktat Dehidrogenaz (LDH): Lösemi, melanoma, lenfoma ve karaciger kanserinde yükselebilir.
-Nöron spesifik enolaz (NSE): Küçük hücreli akciger, melanom, nöroendokrin tümörler için ölçülür.
-Tiroglobulin (Tg): Tiroid kanserli hastalarin izlenmesinde kullanilir.
-hCG: Hamilelik halinde de artan HCG degeri, testis ve yumurtalik kanserlerinde yükselebilmektedir.
-ACTH: Küçük hücreli akciger.
-Kalsitonin: Medüller tiroid kanseri, lösemi, akciger kanseri göstergesi olabilir.
Kanser Tarama Paneli – Erkek : AFP, CEA, BHCG, CA 19-9, Tg, Protein Elektroforezi, Formül Lökosit, PSA Total, PSA Serbest, Gaitada Gizli Kan.
Kanser Tarama Paneli – Kadin : AFP, CEA, BHCG, CA 125, CA 15-3, CA 19-9, Tg, Protein Elektroforezi, Formül Lökosit, Gaitada Gizli Kan, PAP Smear Testi.